Patlıcan, Solanaceae (Patlıcangiller) familyasına ve Solanum melongena türüne aittir. Tropikal ülkelerde çok yıllık, ılıman bölgelerde ise tek yıllık bir bitkidir. Büyüklük, şekil ve renk yönünden patlıcan bitkisi büyük bir çeşitlilik gösterir.

Patlıcan çiçeği erselik ve kendine döllektir, yani erkek ve dişi organlar aynı çiçek üzerinde ve uyumludur. Bir başka deyişle patlıcan otogam bir bitkidir.

Bununla birlikte, çeşitler arasında çapraz döllenme meydana gelebilir. Bunun sıklığı çevreye ve tozlaşmayı sağlayan böceklerin sayısına bağlı olarak değişir.

Rüzgar almayan yerlerde, çiçeklenme sırasında bitkileri düzenli olarak sallamak tozlaşmayı teşvik edecektir.

Çapraz döllenmeyi önlemek için, farklı patlıcan çeşitleri 100 metre mesafeyle yetiştirilmelidir. Bir çit bitkisi gibi doğal bir engel varsa bu mesafe 50 metreye düşürülebilir. Tropik iklimlerde ise en az bir kilometre mesafe bırakmaya özen gösterin.

Mekanik izolasyon için tül sineklikten yararlanılabilir. Tohum üretiminin ABC’sindeki izolasyon teknikleri modülüne bakabilirsiniz.

Tohumluk amacıyla üretilen patlıcanlar ile yemeklik olanlar aynı şekilde yetiştirilir.

İyi bir genetik çeşitlilik sağlamak için her çeşitten 6 ila 12 bitki yetiştirmelisiniz.

Patlıcanlar, iyi bir gelişim göstermek için yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyan bitkilerdendir. Bu nedenle ekim zamanı dışarıda ekim-dikim yapılabilecek tarihe göre ayarlanmalıdır.

Çiçek açtıktan sonra meyvenin tüketime hazır hale gelmesi çeşide bağlı olarak 60 ila 100 gün arasında sürer. Fakat dikkat edin, tohumlar bu aşamada henüz hazır değildir.

Tohum üretimi için ayrılacak bitkiler, tüm gelişimleri boyunca gözlemleyebildiğiniz, sağlıklı ve güçlü olan bitkiler arasından seçilmelidir.

Sebzelerde, düzenli ve güçlü büyüme, çok sayıda çiçeğin varlığı, iyi gelişmiş meyveler veya soğuk iklimlere iyi uyum kapasitesine bakılır.

Meyveye gelince, en iyi tada, çeşidin tipik şekli, büyüklüğü, et ve kabuk rengine sahip olma, meyvede acılık olmaması veya kabuk kalınlığı tohumluk seçim kriterleridir.

Önceden toplanmış patlıcanlardan tohum alınmamalıdır, çünkü bu durumda bitkinin tüm büyüme özelliklerini birarada gözlemlemeniz mümkün olmaz.

Hasta bitkilerden de tohum almamalısınız.

Tam olgunlukta meyveler yumuşar ve renk değiştirir. Beyaz patlıcanlar sararır, mor patlıcanlar ise kahverengiye döner.

Meyveler bitki üzerinde tam olarak olgunlaşmamışsa, serin ve kuru bir yerde ahşap kutularda olgunlaşmaya bırakılabilir.

Tohumları çıkarmak için tamamen olgunlaşmış ancak fermente olmamış meyveleri tercih edin.

Tohum çıkarmak için iki yöntem bulunur:

Elinizdeki sebze sayısı düşükse patlıcanları dörde bölün ve çekirdeklerini bıçakla çıkarın.

Daha büyük miktarda hasat sözkonusu ise patlıcanları soyarak küpler halinde doğrayın ve suyla dolu bir kavanoza koyun, bir kaç saniye blender yardımıyla parçalayarak karıştırın. İyi tohumlar kavanozun dibine batacaktır. Etli tabakayı, arta kalan kabuğu ve iyi gelişmemiş tohumları süzgeç yardımıyla çıkarın. İyi tohumları ayırın ve akan suyun altında süzgeç içinde temizleyin.

Tohumları ayırdıktan sonra en fazla iki gün içinde kurutmak önemlidir. Sıcak, kuru ve havadar hatta havalandırması bulunan bir alanda 23° ile 30°C arasında ince gözenekli bir elek veya bir tabağa koyun.

Daha küçük miktarlar için, çok emici oldukları ve çekirdeklerin yapışmamasını sağladıkları için kahve filtreleri kullanılabilir. Her filtreye en fazla bir tatlı kaşığı tohum koyun. Poşetleri kuru, havadar ve gölgeli bir yere asın.

Çeşit, tür ve üretim yılını bir etikete yazın ve paketin içine yerleştirin. Paketin dışına yazarsanız zamanla silinebilir.

Dondurucuda birkaç gün herhangi bir parazit larvasını öldürmeye yetecektir.

Patlıcan tohumlarının çimlenme kapasitesi 3 ila 6 yıldır. Bu süreyi uzatmak amacıyla tohumları dondurucuda saklayabilirsiniz.