Fasülye, Fabaceae (Baklagiller) familyasına mensup tek yıllık bir bitkidir. Pek çok çeşidi bulunur. En yaygın çeşitleri arasında Phaseolus vulgaris ve Phaseolus coccineus sayılabilir. Phaseolus vulgaris’in oturak, sırık ve yarı-sırık tipleri vardır.

Her iki tipte de, fasülyeler ya yeşil halde bütün olarak ya da tanesinin taze veya kuru olarak tüketilmesi amacıyla yetiştirilebilir.

Phaseolus coccineus çeşidi tümüyle sırık fasülye tipindedir. Meyve verme esnasında 25 derecenin altında olan sıcaklıklara uyumlu çok güzel kırmızı veya beyaz çiçekleri vardır.

Bu iki fasülye çeşidini baklalarına bakarak kolaylıkla ayırt etmek mümkündür. Phaseolus coccineus baklaları kalın ve sert iken, Phaseolus vulgaris baklaları daha ince ve pürüzsüzdür.

Phaseolus vulgaris çiçekleri erseliktir, yani erkek ve dişi organlar aynı çiçekte yer alır. Kendini dölleme hakimdir.

Bununla birlikte, böcekler nedeniyle farklı tipler arasında çapraz tozlaşma mümkündür. Bu risk çeşitten çeşide farklılık gösterir. Çapraz tozlaşma riskini azaltmak için iki oturak fasülye çeşidi arasında en az 5 ila 10 metre bırakılmalıdır. Sırık fasülyelerde ise bu mesafenin en az 50 metre olması gerekir. Son olarak, bir sırık fasülye ile bir oturak fasülye çeşidi arasında asgari 10 metrelik mesafe bırakılmalıdır.

Yeterli alan olmaması durumunda dahi çeşit saflığını korumak için farklı Phaseolus çeşitlerini file örtü altına almak tavsiye edilir. Herhangi bir çapraz döllenme riskini bertaraf etmek için örtü ile ayırma işleminin çiçek açma döneminden önce yapılması gerekir.

Phaseolus coccineus çiçeği hermafrodittir, yani aynı çiçekte eril ve dişil organlar birarada bulunmaktadır. Kırmızı çiçekli fasülyeler döllenme için arılar gibi böceklerin desteğine gereksinim duyarken krem renkli çiçeği olan fasülyeler kendine döllektir.

Çapraz döllenme riskini ortadan kaldırmak için iki Phaseolus coccineus çeşidi arasında 500 metrelik mesafe bırakılmalıdır. Çalı gibi doğal bir bariyerin varolması durumunda bu mesafeyi 150 metreye düşürmek mümkündür.

Coccineus cinsi bir sırık fasülye ile vulgaris cinsi bir oturak fasülye arasında asgari 300 metrelik mesafe bırakılmalıdır. Coccineus cinsi sırık fasülye ile vulgaris cinsi oturak fasülye ise 50 metre aralıkla yetiştirilmelidir.

Fasülyenin tohumluk veya yemeklik olarak yetiştirilmesinde aynı süreç izlenir.

Fasülye ekimi ısınmış toprağa yapılır.

Tazesi tüketilen fasülyede, ekini ikiye ayırmak iyi olur: bir kısmının tüketim için, diğer kısmının da tohum almak için ayrılması önerilir. Taze tüketim için hasat sezon boyunca ürünün olgunlaşması doğrultusunda yapılır. Tohumluk üretiminde ise fasülyelere tam olgunlaşma sürecinin sonuna kadar ellenmez.

Eğer sadece sezon sonunda olgunlaşan fasülyelerin tohumu alınırsa, üretilmekte olan çeşide geç olgunlaşan bir karakter kazandırılmış olur.

Hasta ve kötü bir gelişim göstermiş fasülyelerin tohumluk bırakılanlar arasından çıkarılması iyi olur. Tohumları almak için fasülyelerin tamamen kuruması beklenmelidir. Bazı çeşitlerde, özellikle sırık fasülyelerde hasat zamana yayılabilir, bu durumda her bir fasülye tek tek toplanır.

Bazı oturak çeşitlerde ise tüm ekin aynı zamanda kurur, dolayısıyla hasat tek bir seferde, tüm bitkiler kesilerek yapılabilir.

Eğer hava nemliyse veya tohumluk olarak belirlenmiş bitkiler tamamen kurumamışsa, tam kurumayı sağlamak için kesilen bitkileri iyi havalandırılan gölgelik bir yere asabilirsiniz.

Bu sırada bir file ile bitkilerinizi böceklerden korumayı ihmal etmeyiniz.

Hasattan sonra tohumlar iki veya üç hafta kurumaya bırakılmalıdır. Hazır olup olmadıklarını kontrol etmek için bir tanesini hafifçe ısırın: eğer diş izi kalmazsa kuruma tamamlanmış demektir.

Küçük miktarlarda, tohumların kabuktan ayrılması elle yapılabilir. Daha büyük miktarlarda ise kurumuş fasülyelere sopa ile vurma yahut üzerinde yürüme yöntemlerinden yararlanılır.

Fasülyeleri dövdükten sonra bir kalbur ile taneleri ve kuru kabuk parçalarını ayırınız. En sonda kalan minik kalıntılar da ya üfleyerek ya da vantilatör yardımıyla uçurularak uzaklaştırılır.

Tohumlar ortaya çıktığında, üretilen çeşit açısından tipik olmayanların ayrılması gerekir, zira bunlar çapraz döllenmenin kanıtıdır. Zedelenmiş, biçimsiz, veya böceklenmiş tohumlar da elenmelidir. Fasülye tohumböceği bitki henüz yeşilken veya tohumların kuruma aşamasında yumurtalarını bırakan küçük bir böcektir. Bu yumurtalardan kurtulmanın en kolay yolu tohumları bir kaç gün derin dondurucuda bekletmektir.

Tohumlar her zaman, tür ve çeşit adının yanısıra elde edildikleri yılın yazılı olduğu bir kağıt ile birlikte bir poşete konmalıdır. Kağıt poşetin içinde olmalıdır, bazen dış yüzeydeki yazılar silinebilir.

Tohumları bir kaç gün derin dondurucuya koymak her türlü parazit larvasını yok edecektir.

Fasülye tohumlarının çimlenme kapasitesi maksimum 3 yıldır. Dondurucuda saklayarak bu süreyi uzatmak mümkündür.