Hi̇ndi̇ba
Asteraceae


Hindiba, Papatyagiller (Asteraceae) familyasının bir üyesidir. İki türden oluşan iki yıllık bir bitkidir: Cichorium endivia ve Cichorium intybus.

Cichorium endivia yaprakları için yetiştirilen iki ana alt türe ayrılabilir:

  • kıvırcık hindiba, crispa tipi,
  • ve bütün yapraklı latifolia tipi hindiba.

İkinci tür olan Cichorium intybus ise şu alt türleri içerir:

  • büyük kırmızı, alacalı veya yeşil yapraklı foliosum tipi acı hindiba,
  • sativum türü hindiba, Belçika hindibası da denir,
  • veya köklerinden şeker elde edilen veya kökleri kahve yerine kavrulan çeşitler.
msgstr İntybus türü ayrıca Avrupa’nın yabani hindibalarını da içerir.

Hindibaların çiçek başı mavi ve mavi-mor renkleri arasında değişebilen çiçeklerden oluşur, buna kapitulum denir. Her iki türün çiçekleri de hermafrodittir.

Cichorium endivia çiçekleri kendi kendine tozlaşabilir ancak allogam olma eğilimi de taşırlar. Bu nedenle döllenmek için böceklere ihtiyaç duymazlar.

Cichorium intybus çiçekleri ise kendi kendilerine verimsizdir bu nedenle döllenmek için böceklerin yardımına ihtiyaç duyarlar.

Her bir hindiba çeşidi böceklere bağlı olarak çapraz döllenme eğilimindedir. Her türün kendine özgü özellikleri sebebiyle Cichorium endivia, Cichorium intybus’u tozlaştırabilir, fakat tam tersi imkansızdır.

Çapraz döllenmeyi engellemek için iki hindiba çeşidi en az 500 metre aralıkla büyütülmelidir. Eğer aralarında çalılık gibi doğal bir bariyer bulunuyorsa bu mesafe 250 metreye düşürülebilir.

Cichorium endivia çeşitleri kendi kendilerine tozlaşabildiklerinden dolayı, çaprazlamayı önlemek amacıyla kalıcı sinek tülleri altında yetiştirilebilirler.

Cichorium intybus için ise \Tohum üretiminin ABC’si\ bölümündeki izolasyon teknikleri kısmında bahsedilmiş olan sinek tüllerinin dönüşümlü açılıp kapanması tekniği kullanılabilir.

Ayrıca, çaprazlanma ihtimalinden dolayı yakınlarda acı hindiba, kıvırcık hindiba veya yabani hindiba bitkilerinin yetişmediğinden emin olmak gerekir.

Hindiba iki yıllık bir bitkidir. Sadece ikinci yılda tohum üretebilir.

Döngünün ilk yılında, tohum için yetiştirilen hindibalar ile tüketim için üretilenler aynı şekilde yetiştirilir.

Şekil, boyut, yaprak rengi ve iyi biçimlenmiş bir baş gibi çeşidin belirli özelliklerine uygun bitkileri seçmeye özen gösterilmelidir. Belçika hindibası için seçim aşamasında; iyi gelişmiş köklerin yanı sıra iyi şekillenmiş ve sıkı başlar da önemlidir.

İlk yıl tohum için üretilmeye başlanan ve normal gelişim döngüsünü tamamlamayan hindibalar ayıklanmalıdır. Çünkü takip eden yıllarda gittikçe erken tohuma kalkmaya başlayacaklardır ve bu yapraklı sebzelerden istenilen bir özellik değildir.

İyi bir genetik çeşitlilik sağlamak için tohumluk olarak 10 ila 15 bitki belirlenmesi gereklidir.

Sonbaharda yapraklar salata yapmak için toplanır ve kökler tohum için saklanır.

Ilıman iklime sahip bölgelerde hindiba kökleri kış boyunca toprakta kalabilir.

İklimin sert olduğu bölgelerde, tohumluk bitkileri kışlatmak için çeşitli yöntemler vardır.

İlk olarak kökler kıştan önce topraktan çıkarılır, boyun kısmından birkaç santimetre yukarıdan kesilir ve nemli kum içerisinde veya kilerde saksılarda saklanır. İdeal nem oranı % 80’dir ve bulundukları sıcaklık 0 ila 4°C arasında olmalıdır.

Hindiba, sonbaharın sonlarında soğuk bir seraya veya ılıman bir iklimde dışarıya ekilebilir. Kış başlangıcında küçük yaprak demetleri oluşturmuşsa, dona karşı daha dayanıklı olacaktır. Başlar ilkbaharda oluşur ve yazın çiçek açarlar.

İlkbaharda, kilerde depolanan kökler bahçeye yeniden ekilir. Çürümüş olan kökler çıkarılır. Yeniden dikildikten sonra bol miktarda su verilmelidir.

Yavaş yavaş çiçeklenecek ve kazıkla desteklenmesi gereken yüksek çiçek sapları üreteceklerdir.

Hindiba tohumları olgunlaştıklarında hasat edilmelidir, bu da uzun zaman alabilir. Tohumları hasat etmek için bitkinin tamamen kurumasını beklemeyin, aksi takdirde tohumların çoğunluğu dökülmüş olacaktır.

Başın tamamı da hasat edilebilir. Bu durumda tohumlar, hasat edilmiş bitki üzerinde olgunlaşmalarını tamamlayacaktır.

Her iki durumda da, tohumların kurutulma işlemi, kuru ve iyi havalandırılan bir alanda yapılmalıdır.

Tohum çıkartılırken bitkiler tamamen kuru olmalıdır. Hindiba tohumlarını ufak kabuklarından çıkarmak çoğu zaman zordur ancak bazen kolayca yere düşebilirler.

Kuru kabuklar elle sertçe ovuşturularak veya bir sopayla dövülerek tohumlar çıkartılır.

Eğer tohumlar kabuklarında kalırsa, oklava, traktör tekerleği veya çekiç gibi çıkarma yöntemlerine başvurulabilir.

Açılmayan kabuklardan tohumları çıkartmak için başka bir teknik de kullanılabilir. Tohumlar bir kahve veya bitki öğütücüsünden birkaç saniye geçirilerek şaşırtıcı sonuçlar elde edilebilir. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta çok uzun süre öğütülmemeleridir, aksi takdirde tohumlar toz haline gelecektir.

Tohumları ayırmak ve dal, sap ve tozlardan arındırmak için farklı boyutlarda elekler kullanılır.

Son olarak, kalan kalıntıları çıkarmak için tohumlar rüzgara tutulur. Tohumlara bir tabağın ya da hasat sepetinin üzerindeyken hafifçe üflenir.

Daha sonra kuru tohumlar su geçirmez bir pakete konur. Paketin içine türün adını, çeşidini ve üretim yılını içeren bir etiket yerleştirilir.

Tohumları birkaç gün dondurucuda saklamak parazit larvalarını öldürecektir.

Hindiba tohumları en az 5 yıl boyunca çimlenebilmektedir. Tohumlar dondurucuda saklanırsa bu süre uzatılabilir.

We use cookies to store your preferences of navigation on the website. We don't use any trackers or advertisers.

Close