Salatalık, Cucurbitaceae (Kabakgiller) familyasının bir parçasıdır ve Cucumis sativus türüne aittir. Beş alt-türe ayrılır:

• derisi küçük dikenlerle kaplı açık tarla hıyarı,
• pürüzsüz bir kabuğa sahip sera hıyarları,
• kırmızı-turuncu kabuklu ‘sikkim’ tipi hıyar,
• işlenmeye uygun küçük meyveli hıyarlar, örneğin kornişon,
• yuvarlak salatalıklar.

Salatalık monoik yani birevcikli bir bitkidir, bu, aynı bitki üzerinde hem erkek hem de dişi çiçekler bulunduğu anlamına gelir. Dişi çiçeklerde çiçeğin altında yumurtalık bulunur. Bu, tozlaşmadan sonra gelişecek mini salatalıktır. İlk ortaya çıkanlar erkek çiçeklerdir ve uzun sapların ucunda yer alırlar.

Çiçekler sadece bir gün boyunca açılır.

Salatalık kendi kendine döllenir, yani dişi bir çiçek aynı bitkinin erkek çiçeğinden gelen polenlerle döllenebilir. Ancak çapraz tozlaşma daha yaygındır.

Salatalık çiçekleri böcekler, en çok da arılar tarafından tozlaştırılır.

Cucumis sativus türlerinin tüm çeşitleri birbirleri arasında çapraz tozlaşabilir. Ancak salatalık kavun, karpuz veya kabak ile melezlenmez.

Çapraz tozlaşmayı önlemek için iki çeşit arasında 1 km mesafe bırakın. Çalılık gibi doğal bir bariyer varsa bu mesafeyi 500 metreye düşürebilirsiniz.

Aynı bahçede yetiştirilen farklı salatalık çeşitlerinden tohum elde etmenin birkaç yöntemi vardır.

Bunlardan biri, tüm çeşidi bir ağ ile örtmek ve içine küçük bir bombus arısı kovanı yerleştirmektir.

Bir diğeri, iki çeşidi farklı ağlarla örtmektir: bir gün ağlardan biri kapalı tutulur, ertesi gün diğeri. Böylece yabani böcekler işlerini yapar. Bu yöntemde bazı çiçeklere polen taşınmadığı için üretim daha az olacaktır.

Çiçekleri elle de tozlaştırabilirsiniz. Salatalık çiçekleri çok daha küçük olduğundan, bu yöntemi salatalıkta uygularken kabak çeşitlerinde olduğundan daha hassas davranmak gerekir.

Bu üç yöntem, “Tohum üretiminin ABC’si” içinde mekanik izolasyon teknikleri ve elle tozlaşma modüllerinde açıklanmıştır.

Tohum üretimi için yetiştirilen salatalıklar, tüketim için olanlarla aynı şekilde yetiştirilmektedir.

İyi bir genetik çeşitlilik sağlamak için en az altı bitkiyi tohumluk ayırın. İdeal olarak, bu sayı bir düzine olmalıdır.

Tohum olarak sakladığınız bitkileri çeşidin kendine has özelliklerine göre seçmeye özen gösteriniz. İyi bir gelişim göstermiş salatalıklara sahip güçlü bitkileri tutmalısınız. Hasta bitkilerden kurtulmak gerekir.

Tohumluk olarak ayrılan salatalıkların olgunlukları tüketim için olanlarla aynı değildir. Aslında, genellikle tam olgunluğuna erişmemiş salatalıkları yiyoruz.

Tohum üretimi amaçlandığında salatalığın tamamen olgunlaşana kadar gelişmesine izin vermek önemlidir. Hem boyu uzamış hem de rengi değişmiş olmalı.

Meyveyi olgunlaşmadan kısa bir süre önce de hasat edebilirsiniz. Bu durumda, onu ılık bir yere koyun ve tam olgunluğuna varmasını bekleyin. Bu teknik tohumların verimliliğini arttırır.

Tohumları çıkarmak için, salatalığı keserek açın, etli kısmı tohumlarla birlikte çıkarın ve bunları birkaç gün mayalanmaya bırakın. Bu fermantasyon, tohumları çevreleyen jelatinimsi zarın ortadan kalkmasını sağlayacaktır.

Daha fazla bilgi için, Tohum Üretiminin ABC’sinde sulu işleme teknikleri modülüne bakabilirsiniz.

Daha sonra tohumları bir elek kullanarak akan suyun altında temizlemelisiniz.

Verimsiz boş tohumlardan kurtulmak için tüm tohumları su dolu bir kaba koyun. İçi dolu tohumlar ağır gelerek suyun dibine çökecek, boş olanlar ise yüzecek. Yüzenleri çıkarıp atın, dolu olanları yıkayın ve iyi havalandırılan bir ortamda kurutun. Onları ayırmak için avcunuzda ovalayın.

Tohumların tamamen kuru olduğundan emin olmak elinizle bükmeye çalışın, eğer kırılırlarsa kurumuşlar demektir.

Tür ve çeşidin adının yanı sıra hasat yılını da belirten bir etiket yazarak paketin içine koyun, dıştaki yazıların silinebileceğini unutmayın.

Parazitleri öldürmek için tohumları birkaç gün dondurucuda bekletin.

Salatalık tohumlarının çimlenme kapasitesi 6 yıldır, kimi zaman daha uzundur. Bu süre dondurucuda saklanarak uzatılabilir. Bir gram 30 ila 40 tohum içerir.