Tohum, tozlaşma yoluyla döllenmiş olan tohum taslağının tohuma dönüşmesinin sonucudur. Besin rezervi ile çevrili bir embriyonun etrafındaki koruyucu tohum zarı tabakasından oluşur. Bu besin deposunun büyüklüğü türden türe değişir.

Tohumların görünümü, hangi bitkinin tohumu olduğuna bağlı olarak şekil, boyut, renk ve dokuları yönünden büyük ölçüde farklılık gösterebilir.

Bu tohumlardan sağlıklı ve güçlü bitkiler ortaya çıkacak, zamanı geldiğinde bunlar da yeni tohumlar üretecek ve böylece yaşam döngüsü sürüp gidecektir.

Tohumlar, ana bitkiye yakın veya daha uzak mesafelere yayılır. Türlere ve özel koşullara bağlı olarak, tohumlar ana bitkinin hemen dibine de düşebilir; rüzgarla yahut tohumların kürküne yapıştığı hayvanlar sayesinde epey uzaklara da gidebilir. Amaç tohumların mümkün olduğu kadar çok yayılmasıdır. Rüzgar, su, böcekler, kuşlar ve diğer birçok hayvan farkında olmadan bu yayılmanın taşıyıcısı olabilirler.

Tohumlar, dış koşullar gelişimleri için uygun olana kadar gerekirse çok uzun süre beklemek gibi olağanüstü bir yeteneğe sahiptir. Bu olaya dormansi adı verilir. Tohumların dormansi döneminden çıkması farklı uyaranlar sayesinde olur. Bazı tohumlar için bu uyanışın koşulu sindirim enzimleri tarafından aktive edildikleri hayvanların bağırsaklarından geçmektir. Diğerleri bir fermantasyon süreci veya soğuklama ile uyarılır.

Bu nedenle tohumların dormansi yani uyku halini sona erdirmek için üreticiler bazı doğal olayları taklit etmeye çalışır.

Ekim yaparken, çimlenmeyi kolaylaştıran tüm koşulların karşılandığından emin olmalısınız: sulama miktarı, sıcaklık, ışık seviyesi, toprak derinliği, belli bir çeşit için uygun mevsimin belirlenmesi.

Tohumların ömrü, yani çimlenebilecekleri süre, türe bağlıdır. Örneğin yaban havucu tohumları tam çimlenme kapasitelerini yalnızca bir yıl muhafaza eder. Hindiba tohumları için ise bu süre on yıldır. Bu süre geçtikten sonra çimlenme oranları düşer.

Verimliliğini ölçmek istiediğiniz tohumlar varsa, çimlenme testi yapabilirsiniz. Bunun için ektiğiniz tohum sayısı ile çimlenen bitki sayısını karşılaştırmalısınız. Tohumların yaşlandıkça daha az çimlendiğini göreceksiniz.

Tohumların ömrü, kurutma ve saklama koşullarından da etkilenir. Her şeyden önce tohumların tamamen kuru olduğundan emin olmalısınız. Daha sonrasında ise, sıcak ve nemli bir ortam tohum kalitesini olumsuz etkileyebileceğinden, az ışık alan ve minimum sıcaklık değişimi yaşayan serin ve kuru bir ortamda saklanmaları gerekir.

Ayrıca tohumları yiyen küçük böceklere de dikkat etmelisiniz. Bunlar, tohumları birkaç gün dondurucuda bırakmak yoluyla kolayca elimine edilir. Dondurucuya koymak iyi bir saklama yöntemidir çünkü tüm tohumlar hava geçirmez torbalarda -18’e kadar düşük sıcaklıklara dayanabilir. Hatta bu onların ömrünü uzatır.

Ancak tohumların canlılığını korumak için en iyi yöntem tohumların düzenli olarak ekilip yetiştirilmesidir. Bu, hızla gelişen çevresel ve iklim koşullarına uyum sağlamalarını da mümkün kılar.