Balkabakları da yemeklik kabaklar da Cucurbitacea (Kabakgiller) familyasının üyesidir ve bir kaç farklı tür içerisinde yer alan yıllık bitkilerdir:

• Cucurbita pepo türü yazlık kabaklar olarak bilinir ve içerisinde sakız kabağı, yemeklik kabak, yağlık kabak ile bazı süs kabağı çeşitleri bulunur. Genellikle çalı formundadır; yaprakları derinlemesine kesikli ve dikenlidir. Keza sapları da dikenlidir. Tohumlar bombeli, yekpare beyaz-gri renkte olup beyaz kenarlıdır.
• Cucurbita maxima türüne ait yabani örneklere Arjantin ve Bolivya’da rastlamak mümkündür. Kestane kabağı ya da helvacı kabağı olarak bilinen bu türü fazla sert olmayan çok uzun sapları ayırt etmek mümkündür. Hemen hemen tamamı yayılıcıdır. Yaprakları büyük ve tüylüdür, kesikli değildir ve yuvarlak lobludur. Meyve sapı da yuvarlak hatlıdır ve şişe mantarını andırır. Çoğu zaman yarılır. Sapın iki hatta üç katı kadar kalınlığa erişebilir. Tohumların üzerine kolayca sıyrılabilen ince bir zar bulunur. Tohumlar oval ve bombelidir.
• Cucurbita moschata, yani kışlık balkabaklarının tamamı yayılıcıdır. Sapları çok uzun, tüylü ve köşelidir, zikzak şeklinde yayılır. Yaprakları kesikli değildir ancak belirgin köşeleri vardır. Yaprakların ucu sivri olup üstünde beyaz benekler bulunur. Meyve sapı sert, tüylü, beş köşeli ve hafifçe açılıdır. Beyaz-grimsi renkli tohumların kenarları belirgindir. Bu kabak türü diğer türlere kıyasla daha yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar. Soğuk bölgelerde meyve her zaman tam olgunluğa erişemez.

Kabak tekevcikli bir bitkidir, yani erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerinde farklı yerlerde bulunur. Dişi çiçekleri ovaryumlarından, çiçeğin altında yer alan “mini kabaktan” tanırız; erkek çiçekler ise uzun sapların ucundadır. Çiçekler yalnızca tek bir gün boyunca açarlar.

Kabak kendini dölleyen bir bitkidir; bunun anlamı, bir dişi çiçeğin aynı bitkinin erkek çiçeği tarafından döllenmesidir. Ancak aynı türün içerisinde yer alan çeşitlere ait bitkiler arasında çapraz döllenmeler yaygındır. Kabak çiçeklerinde tozlaşma genellikle böcekler özellikle de arılar tarafından gerçekleştirilir.

Farklı türler arasında çapraz tozlaşma sadece cucurbita argyrosperma türü kışkabakları ile moschata türü balkabakları arasında mümkündür. Nadiren cucurbita pepo (yani yazlık kabaklar) ile de olabilir.

Dolayısıyla iki farklı kabak türünü, çapraz döllenme riski olmaksızın yanyana yetiştirmek çoğunlukla mümkündür. Buna karşılık, aynı tür içerisinden iki farklı çeşidin arasında en az 1 kilometrelik mesafe bırakmak gerekir. Çalı gibi doğal bir bariyer olması durumunda 500 metrelik bir mesafe de yeterli olacaktır.

Aynı kabak türüne mensup iki farklı çeşidin tohumluk olarak yanyana aynı bahçede üretilmesi için de pek çok yöntem mevcuttur.

İlk yöntem, çeşitlerden birini tamamen file örtü altına alıp içerisine bir arı kovanı bırakmaktır. Bu yöntemi yayılıcı çeşitlerde uygulamak biraz zordur zira bu bitkiler hemen alanı kaplayacak ve arıların dolaşması için yeterli alan bırakmayacaklardır.

İkinci yöntem her iki çeşidi ayrı ayrı örtü altına alarak bir gün birinin üstünü, ertesi gün diğerinin üstünü açarak yabani böceklerin işlerini yapmasını sağlamaktır.

Üçüncü bir yöntem ise çiçeklerin elle döllenmesi seçeneğidir. Çiçeklerin çok büyük ve görünür olmalarından dolayı bu oldukça kolay bir işlemdir. Her üç yöntemin detaylarını mekanik izolasyon teknikleri ve elle döllemenin anlatıldığı “Tohum üretiminin ABC’si” başlıklı modülde bulabilirsiniz.

Tohumluk olarak yetiştirilen kabak ile tüketmek için yetiştirilen kabağın yaşam döngüsü aynıdır. İyi bir genetik çeşitlilik sağlamak amacıyla en az 6 tohumluk bitki bırakılması gerekir. İdeal olan ise en az 12 bitkidir.

Tohumluk bitkileri belirlerken, bitkinin yayılıcı olup olmaması, meyvenin biçimi ve büyüklüğü, etinin tadı ve dokusu gibi çeşit özellikleri açısından oldukça titiz bir seçim yapılmalıdır. Bitkinin dayanıklılığı ve hastalıklara karşı direnci de dikkat edilmesi gereken unsurlardır.

Tohumluk veya tüketim için belirlenen kabaklar aynı olgunluk derecesinde hasat edilirler; zira çoğu kabak türü olgunlaştığı zaman yemeye hazır haldedir. Ancak pepo türü içerisindeki bazı kabak türleri, yani yazlık yemek kabakları olgunluk öncesi yenmektedir.

Bu nedenle, tohumu alınacak yazlık kabaklar da balkabakları gibi olgunlaşmaya bırakılmalıdır. Olgunlaştıklarında meyvenin rengi değişecek, nihai büyüklüğüne erişecek, sapı kuruyacak ve kabuğu da sertleşecektir.

Bu durumda hasat ederek serin bir yere koymak ve en az bir ay daha olgunlaşmaya bırakmak, tohumların daha da verimli olmasını sağlayacaktır.

Çekirdekleri almak için kabakların içi açılır, etli kısımdan fazla almamaya gayret ederek bir kaşık yardımıyla çekirdekler çıkarılır ve suyla durulanır.

Çekirdeklerle etin birbirinden zor ayrıldığı bazı çeşitlerde kaşıkla sıyrılan tüm malzemeyi oda sıcaklığında suya koyup ertesi gün çıkarmak işe yarar.

Her durumda, çekirdekleri iyi havalanan bir yerde 22 ile 25 derece arasında kurumaya bırakılmadır. Çekirdeklerin kuruduğundan emin olmak için, bir tanesini alıp ikiye katlamaya çalışın. Eğer kırılıyorsa kurumuştur.

Üzerinde tür ve çeşit adı ile tohumların çıkarıldığı yılın yazılı olduğu bir kağıt ile birlikte çekirdekler bir poşete konur. Bu kağıt poşetin içine yerleştirilmelidir, zira bazen dış yüzeydeki yazılar silinebilir.

Çekirdekleri bir kaç gün derin dondurucuda bekleterek istenmeyen bazı parazitleri yok etmek ideal bir yöntemdir.

Kabak tohumlarının ortalama 6 yıllık bir çimlenme kapasitesi bulunur ve bu süre 10 yıla kadar uzayabilir. Düşük sıcaklıklarda saklayarak bu süreyi daha da uzatmak mümkündür.