Karpuz, Cucurbitaceae (Kabakgiller) familyasının Citrullus lanatus türüne ait tek yıllık bir bitkidir. Karpuzun üç ana türü vardır: tatlı etli olanlar, reçellik olanlar ve Afrika’da yağlı tohumları için yetiştirilen ve eti acı olanlar.

Karpuz tek evcikli bir bitkidir, yani aynı bitki üzerinde hem erkek hem de dişi çiçekler taşır. Çiçekleri sadece bir gün boyunca açar.

Dişi çiçeklerin çiçeğin altında bir yumurtalığı vardır. Aslında bu, tozlaşmadan sonra gelişecek olan mini bir karpuzdur. Erkek çiçekler uzun sapların ucunda yer alır.

Karpuz kendi kendine döllenebilir, yani dişi çiçekler aynı bitki üzerindeki bir erkek çiçekten gelen polenle döllenebilir.

Ancak çapraz döllenme en yaygın olanıdır. Böcekler, özellikle de arılar, karpuz çiçeklerini tozlaştırır. Yabani karpuz da dahil olmak üzere tüm karpuz çeşitleri birbirleriyle çaprazlanır. Ancak karpuzlar salatalık, kavun veya kabaklarla çaprazlanamaz.

Çaprazlamayı önlemek için iki karpuz çeşidini 1 km ayırın. Çit bitkisi gibi doğal bir engel varsa bu mesafe 400 metreye düşürülebilir.

Birbirine yakın yetiştirilen farklı karpuz çeşitlerinden tohum elde etmek için birkaç yöntem vardır.

Birincisi, bir çeşidi ağ kafesle kaplamak ve içine bir yaban arısı kovanı yerleştirmektir.

İkincisi, iki çeşidi farklı ağların içine almaktır: bir gün biri açıkken diğeri kapalı bırakılır ve ertesi gün de tam tersi. Bırakın, yabani böcekler işlerini yapsın. Bu durumda bazı çiçekler döllenmeyeceği için tohum üretimi daha düşük olacaktır.

Üçüncü yöntem ise çiçekleri elle tozlaştırmaktır. Bu, kabak ya da balkabağında olduğu kadar basit değildir. Karpuz çiçekleri daha küçüktür ve ne zaman açtıklarını fark etmek de zordur.

Manuel çapraz tozlaşma ile başarı oranı %50 ila %75’tir. Tozlaşma gerçekleşmediğinde çiçek solar.

Bu üç yöntem, mekanik izolasyon teknikleri ve tohum üretiminin ABC’sinde manuel tozlaşma modüllerinde daha ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

Tohumları için yetiştirilen karpuzlar, tüketim için üretilenlerle aynı şekilde yetiştirilir. Afrika kökenli olduğu için karpuz çimlenmek ve büyümek için ısıya ihtiyaç duyar.

Karpuz tohumu alırken iyi bir genetik çeşitlilik sağlamak için tohumluk olarak en az 6, ideal olarak da bir düzine bitki yetiştirmelisiniz.

Tohumluk bitkileri çeşidin belirli özelliklerine göre seçmeye büyük özen gösterin, örneğin erkenciliği, meyve sayısı, lezzeti ve şeker oranı.

Ayrıca hastalıklara karşı direncini de kontrol edin. İyi gelişmiş bitkileri saklayın, hasta olanlardan ise kurtulun.

Karpuz tohumu için olgunluk seviyesini belirlemek kolaydır: meyve olgunlaşmış, tüketime hazır olmalıdır.

Tohumları toplamak için karpuzu açın. Dilimler halinde kesin ve bir bıçak kullanarak çekirdeklerini çıkarın. Etrafta çocuklar varsa, kalan tohumları bırakın onlar bildikleri gibi çıkarsın. Tohumları su altında durulayın.

Boş tohumlardan kurtulmak için tohumları su dolu bir kaba koyun. Verimli tohumlar dibe düşecek, boş olanlar ise yüzeyde kalacaktır. Onları gölgede kurumaya bırakın.

Tohumlar kuru olup olmadığını kontrol etmek için tırnağınızla üzerlerinde çizik bırakmayı deneyin, iz kalmıyorsa kurumuşlardır.

Poşetin her zaman iç kısmına çeşidin ve türün adı ile üretim yılını içeren bir etiket koyun, çünkü dış taraftaki yazılar genellikle silinir.

Dondurucuda birkaç gün bekletmek parazitleri öldürecektir.

Karpuz tohumları ortalama 5 yıl çimlenme kapasitesine sahiptir, ancak 10 yıla kadar dayanabilirler. Tohumları dondurucuda saklayarak bu süreyi artırabilirsiniz.